Als vrouw kun je te maken krijgen met verschillende gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, diabetes, en kanker. Soms kan het voorkomen dat je niet slechts één ziekte hebt, maar dat je tegelijkertijd met verschillende aandoeningen te maken hebt.
Het hebben van meerdere aandoeningen tegelijk, wordt comorbiditeit genoemd. In deze blog zullen we uitleggen wat comorbiditeit inhoudt, welke aandoeningen vaak met elkaar gepaard gaan en hoe comorbiditeit behandeld kan worden.
Wat is comorbiditeit?
Comorbiditeit is een term die wordt gebruikt om aan te geven dat een persoon meerdere medische aandoeningen tegelijkertijd heeft. Dit houdt in dat er sprake is van meer dan één diagnose. Het kan gaan om aandoeningen die tegelijkertijd bestaan, of om aandoeningen die elkaar opvolgen. Het hebben van comorbiditeit kan de gezondheidsproblemen van een persoon verergeren en de behandeling ervan bemoeilijken.
Welke aandoeningen gaan vaak gepaard?
Er zijn verschillende aandoeningen die vaak samengaan met comorbiditeit bij vrouwen. Hieronder worden een aantal besproken. Goed om in gedachten te houden, is dat niet de enige combinaties zijn. Het zou zo kunnen zijn dat jouw ‘combinatie’ hier niet tussen staat. Dat maakt natuurlijk niet dat je niet comorbide bent.
- Depressie en angststoornissen: Het komt vaak voor dat vrouwen die lijden aan een depressie of een angststoornis, ook te maken hebben met andere gezondheidsproblemen. Zo hebben vrouwen met een depressie bijvoorbeeld een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten.
- Diabetes en hartziekten: Diabetespatiënten hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Deze ziekten gaan dan ook vaak gepaard met elkaar.
- Obesitas en slaapapneu: Obesitas verhoogt het risico op slaapapneu. Dit is een slaapstoornis waarbij de ademhaling tijdelijk stopt tijdens het slapen.
- Kanker en depressie: Vrouwen die lijden aan kanker hebben geregeld te maken met psychische klachten, zoals een depressie.
Geef acht, bij comorbiditeit staan de aandoeningen altijd met elkaar in verbinding. Juist daarom wordt de focus gelegd op het tegelijkertijd behandelen van de aandoeningen.
Het verschil tussen comorbiditeit en multimorbiditeit
De begrippen comorbiditeit en multimorbiditeit worden vaak door elkaar gebruikt, maar er zit wel degelijk een verschil tussen deze twee termen. Comorbiditeit verwijst naar het hebben van meerdere aandoeningen, die met elkaar samenhangen en elkaar kunnen beïnvloeden. Hierbij is sprake van een complexe interactie tussen de verschillende aandoeningen. Bijvoorbeeld, iemand die zowel diabetes, hartfalen en nierproblemen heeft, heeft comorbiditeit omdat deze aandoeningen invloed hebben op elkaar en de behandelingen op elkaar afgestemd moeten worden.
Bij multimorbiditeit is er sprake van meerdere aandoeningen die tegelijkertijd bestaan, maar die niet noodzakelijkerwijs met elkaar te maken hebben. Bijvoorbeeld, iemand die zowel een depressie als astma heeft, heeft multimorbiditeit omdat de aandoeningen los van elkaar bestaan.
Hoe kan comorbiditeit behandeld worden?
De behandeling van comorbiditeit kan lastig zijn, omdat er vaak sprake is van meerdere aandoeningen die elkaar beïnvloeden. Hieronder geven we een aantal mogelijke behandelingsopties:
- Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl kan helpen om verschillende aandoeningen te voorkomen en te behandelen. Denk hierbij aan voldoende beweging, gezonde voeding, en voldoende slaap.
- Medicatie: Afhankelijk van de aandoening(en) kan medicatie voorgeschreven worden. Het is hierbij belangrijk dat de medicatie elkaar niet tegenwerkt en dat er geen risico is op bijwerkingen.
- Therapie: Voor sommige aandoeningen wordt therapie ingezet. Zo kan bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie helpen bij depressie en angststoornissen.
- Coördinatie van zorg: Bij comorbiditeit is het van belang dat de zorg goed gecoördineerd wordt. Dit kan onder andere door het inzetten van een zorgcoördinator die ervoor zorgt dat de verschillende behandelingen goed op elkaar zijn afgestemd.
Maar wees je bewust, het advies van dokters is leidend. Zij hebben de meeste expertise over de aandoeningen. Wellicht kan je bijdragen aan onderzoeken waarbij de invloeden van de verschillende ziektes op elkaar onder de loep worden genomen. Jouw unieke situatie kan wellicht een ander helpen.
Verdere adviezen
Er zijn nog meer adviezen of zaken waar je aan kan denken bij het oplopen van comorbiditeit. Natuurlijk is het soms niet door jezelf te bepalen welke aandoening je oploopt, maar je kan er in ieder geval rekening mee houden.
- Risicofactoren: Er zijn bepaalde risicofactoren die het risico op het ontwikkelen van comorbiditeit kunnen vergroten. Dit zijn onder andere een ongezonde leefstijl, zoals roken, overmatig alcoholgebruik, een slecht dieet en gebrek aan lichaamsbeweging. Ook leeftijd, genetische aanleg en psychosociale factoren kunnen een rol spelen.
- Impact op kwaliteit van leven: Comorbiditeit kan een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Vrouwen met comorbiditeit kunnen bijvoorbeeld meer beperkingen ervaren in hun dagelijkse activiteiten, meer pijn en ongemak ervaren en een verminderde algemene gezondheid ervaren.
- Diagnose en behandeling: Bij het diagnosticeren en behandelen van comorbiditeit is het belangrijk om rekening te houden met alle aandoeningen en de mogelijke interacties tussen de behandelingen. Dit kan betekenen dat er een multidisciplinair team van zorgverleners bij betrokken moet worden, zoals een huisarts, specialist, psycholoog, fysiotherapeut en diëtist.
- Zelfmanagement: Vrouwen met comorbiditeit zullen zelf een actieve rol moeten spelen in hun behandeling en zelfmanagement. Dit betekent dat zij zich bewust moeten zijn van hun verschillende aandoeningen, medicatie en behandelingen, en deze goed moeten coördineren en opvolgen. Het is ook belangrijk om een gezonde leefstijl te behouden, medicatie op de juiste manier in te nemen en regelmatig controles te ondergaan.
Al met al is comorbiditeit een complexe situatie die de nodige uitdagingen met zich mee kan brengen. Vrouwen die met meerdere aandoeningen te maken hebben, moeten zich bewust zijn van de risicofactoren, impact op kwaliteit van leven, diagnose en behandeling en het belang van zelfmanagement. Met de juiste behandeling en zorgcoördinatie kunnen vrouwen met comorbiditeit echter een goede kwaliteit van leven behouden.
Een gezonde leefstijl, medicatie, therapie en coördinatie van zorg kunnen eveneens helpen bij het behandelen van comorbiditeit. Het is ook belangrijk om onderscheid te maken tussen comorbiditeit en multimorbiditeit, aangezien dit verschillende situaties zijn met verschillende behandelingsmogelijkheden.